Νικ. Βρεττάκος

1917 ? 1928

Το 1917 η οικογένεια μετακομίζει στις Κροκεές. Ο Νικηφόρος εγγράφεται μαθητής στο Δημοτικό σχολείο του χωριού. Το 1921 τελειώνει το Δημοτικό και συνεχίζει στο Ημιγυμνάσιο Κροκεών από το οποίο παρά τις οικονομικές δυσχέρειες και τη βαριά αρρώστια του πατέρα του, αποφοιτά το 1923. Στη συνέχεια εγγράφεται στο Γυμνασίο Γυθείου όπου φοιτά με πολλές δυσκολίες λόγω της οικονομικής δυσπραγίας της οικογένειάς του. Συγκατοικεί με τον φίλο του Θαλή Κουτούπη. Στο ίδιο σχολείο, την ίδια χρονική περίοδο, φοιτά και ο Γιάννης Ρίτσος. Το 1928 δίνει δύο διαλέξεις στην Εμπορική Λέσχη Γυθείου με θέματα από «τη Δικαιοσύνη και την Παιδεία ως τη διάσπαση του ατόμου».

1929 - 1933

Τον Νοέμβριο αναχωρεί για την Αθήνα με όνειρο να συνεχίσει τις σπουδές του, ένα όνειρο που δεν θα πραγματοποιηθεί κάτω από την πίεση της ανάγκης για άμεση εύρεση εργασίας. Το Δεκέμβριο εκδίδεται η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο Κάτω από σκιές και φώτα. Το 1932 υπηρετεί στον Στρατό ως προστάτης πολυμελούς οικογένειας ενώ το 1933 εκδίδεται η ποιητική συλλογή του Κατεβαίνοντας στη σιγή των αιώνων. Ο Κωστής Παλαμάς ζητά να τον γνωρίσει.

1934 - 1937

Γνωρίζεται με τη φοιτήτρια της φιλολογίας Καλλιόπη Αποστολίδη, με την οποία παντρεύονται στις 20 Αυγούστου. Εργάζονται και οι δυο ως ημερομίσθιοι γραφείς στις Γενικές Αποθήκες Στρατού στον Πειραιά. Το 1936 γεννιέται η κόρη του Τζένη (Ευγενία Παπαδημητρίου). Οδηγείται στην πυρά από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου το βιβλίο του Ο Πόλεμος, που είχε κυκλοφορήσει τον προηγούμενο χρόνο. Το 1937 κυκλοφορεί η Επιστολή του Κύκνου.

1938

Γεννιέται ο γιος του Κώστας. Προσλαμβάνεται ως έκτακτος Γραφέας 2ας Τάξεως στο Υπουργείο Εργασίας. Προηγουμένως είχε εργασθεί ως ιδιωτικός υπάλληλος και ως υπάλληλος υφαντουργείου. Η γυναίκα του διορίζεται στον ΟΛΠ. Εκδίδεται η ποιητική συλλογή Το ταξίδι του Αρχάγγελου.

1940 - 1944

Πολεμάει στην πρώτη γραμμή ως απλός στρατιώτης. Κυκλοφορεί η ποιητική συλλογή Το μεσουράνημα της φωτιάς. Του απονέμεται το Κρατικόν Βραβείον Ποιήσεως. Στις 14 Απριλίου 1941 διαλύεται το σύνταγμα στο οποίο υπηρετεί και επιστρέφει με τα πόδια στην Αθήνα. Παίρνει ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Οργανώνεται στο ΕΑΜ και γίνεται μέλος του ΚΚΕ. Στις 12 Δεκεμβρίου 1944 πεθαίνει ο πατέρας του.

1945 - 1947

Εκδίδονται τα βιβλία 33 ημέρες, Το αγρίμι και Λογος ενός ληστή στη διάσκεψη του Πότσδαμ. Του απονέμεται το Βραβείο Εθνικής Αντίστασης για τα αντιστασιακά του ποιήματα. Αναλαμβάνει τη βιβλιοκριτική στο περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα», του οποίου αργότερα θα διατελέσει αρχισυντάκτης, εκδότης και διευθυντής, ενώ ταυτόχρονα απολύεται από το Υπουργείο Εργασίας για τα πολιτικά του φρονήματα. Μετακομίζει στην οδό Καραΐσκου στον Πειραιά, όπου θα συγκατοικήσει με τη Βάσω και τον Γιώργο Κατράκη. Εκδίδεται η Παραμυθένια Πολιτεία.

1948 - 1950

Γνωρίζεται με τον Αγγελο Σικελιανό. Κυκλοφορούν οι ποιητικές συλλογές του Το βιβλίο της Μαργαρίτας και Ο Ταϋγετος και η σιωπή καθώς και το λυρικό δράμα Δυο άνθρωποι μιλούν για την ειρήνη του κόσμου εξαιτίας του οποίου διαγράφεται από το ΚΚΕ και απομακρύνεται από τη διεύθυνση του περιοδικού «Ελεύθερα Γράμματα». Προσλαμβάνεται ως γραφέας στον οικοδομικό Συνεταιρισμό Εκτελωνιστών Πειραιά και το 1950 κυκλοφορούν οι ποιητικές του συλλογές Τα θολά ποτάμια και Η Πλούμιτσα σε 53 αντίτυπα καλλιγραφημένα από το Σπύρο Κυρίτση.

1951 - 1955

Εκδίδονται Η Πλούμιτσα και Η έξοδος και το άλογο. Ζει την αρχή μιας αληθινής φιλίας με τους Τατιάνα και Ροζέ Μιλλιέξ. Το 1954 απολύεται η γυναίκα του από τον ΟΛΠ εξαιτίας των πολιτικών της φρονημάτων. Το 1955 η θητεία του ως δημοτικού συμβούλου στον Δήμο Πειραιά τού δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξει μια αξιόλογη πολιτιστική δράση από τη θέση του Προέδρου της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Δήμου.

1956 - 1958

Κυκλοφορεί το βιβλίο του Τα ποιήματα 1929-1951 και του απονέμεται το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Επισκέπτεται τη Σοβιετική Ενωση στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Συνάντησης Δημοκρατικής Νεολαίας και περιγράφει τις εντυπώσεις του στο βιβλίο του Ο ένας από τους δύο κόσμους. Κυκλοφορούν οι ποιητικές συλλογές Ο Χρόνος και το ποτάμι και Η μητέρα μου στην εκκλησία.

1960 - 1962

Κυκλοφορεί η κριτική του μελέτη Νίκος Καζαντζάκης. Η αγωνία και το έργο του και οι ποιητικές συλλογές Το βάθος του κόσμου και Αυτοβιογραφία. Η οικογένεια του ποιητή αντιπαλεύει για άλλη μια φορά την αμείλικτη ανάγκη της καθημερινότητας. Κατεδαφίζεται το σπίτι της οδού Καραΐσκου ενώ τελεί υπό διάλυση ο Οικοδομικός Συνεταιρισμός Εκτελωνιστών Πειραιά. Ο Νικηφόρος μένει άνεργος. Η οικογένεια μετακομίζει στην Αθήνα. Στην Μόσχα κυκλοφορούν ποιήματά του μεταφρασμένα στη ρωσική γλώσσα.

1964 - 1966

Εργάζεται με τη μεσολάβηση του φίλου του, Λουκή Ακρίτα, ως ιματιοφύλακας στο Εθνικό Θέατρο. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Θεμέλιο η Εκλογή. Ταξιδεύει στο Βουκουρέστι, τη Βενετία και τις Δαλματικές ακτές. Το 1965 πεθαίνει η μητέρα του.

1967 - 1969

Τον Αύγουστο συλλαμβάνεται από το καθεστώς ο γιος του ποιητή, Κώστας, και φυλακίζεται. Τον Οκτώβριο ο Νικηφόρος αυτοεξορίζεται. Φιλοξενείται στη Διεθνή Παιδούπολη Πεσταλότσι στο Τρόγκεν της Ελβετίας όπου ζει για τρία χρόνια. Επισκέπτεται ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και δίνει διαλέξεις. Ολοκληρώνει συγγραφικά την Οδύνη η οποία κυκλοφορεί στη Νέα Υόρκη το 1969. Γερμανικά πανεπιστήμια διοργανώνουν εκδηλώσεις αφιερωμένες στον ίδιο και το έργο του ενώ ραδιοφωνικοί σταθμοί της Γερμανίας μεταδίδουν εκπομπές προς τιμήν του.

1970 - 1973

Μετά από σοβαρή πρόταση για συνεργασία στη σύνταξη του ελληνοϊταλικού λεξικού που του γίνεται από τον πρόεδρο του Σικελικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών, Bruno Lavagnini, εγκαθίσταται στο Παλέρμο της Σικελίας. Συνεργάζεται με τον Vincenzo Rotolo, και συνδέεται μαζί του με βαθείς πνευματικούς και ψυχικούς δεσμούς. Ο Νικηφόρος εργάζεται συστηματικά στη σύνταξη του λεξικού και παράλληλα επιλέγει τα ποιήματα της Οδοιπορίας που κυκλοφορούν το 1972 σε τρεις τόμους με χαρακτικά της Βάσως Κατράκη. Μεταφράζονται έργα του στα ιταλικά και τα γερμανικά. Το 1973 βρίσκονται μαζί του, στο Παλέρμο, η γυναίκα του και η εγγονή του Αλεξάνδρα. Ο ποιητής εργάζεται πάνω στο έργοΠρομηθέας ή το παιχνίδι μιας μέρας.

1974

Προσβάλλεται από βαριάς μορφής φυματίωση και νοσηλεύεται για έξι μήνες σε νοσοκομείο του Παλέρμο. Με μεσολάβηση του Ροζέ Μιλλιέξ και με τη συνδρομή των σικελικών αρχών εγκαθίσταται, για ανάρρωση, στο χωριό Serres των Κάτω Γαλλικών Άλπεων όπου εμπνέεται Το ποτάμι Μπυές και τα επτά ελεγεία. Στις 16 Αυγούστου επιστρέφει στην Ελλάδα. Εκδίδονται οι ποιητικές συλλογές του Διαμαρτυρία και Ωδή στον Ηλιο.

1975 - 1977

Κυκλοφορεί η ποιητική συλλογή Το ποτάμι Μπυές και τα επτά ελεγεία και τον επόμενο χρόνο εκδίδεται το Απογευματινό Ηλιοτρόπιο. Επισκέπτεται την Κύπρο. Βραβεύεται από την Ακαδημία Αθηνών με το βραβείο Ουράνης.

1978

Εγκαθίσταται στην Πλούμιτσα. Κυκλοφορεί η έμμετρη τραγωδία του Προμηθέας ή το παιχνίδι μιας μέρας.

1979 - 1981

Τυπώνονται ποιήματά του στα αγγλικά. Του απονέμεται το Διεθνές Βραβείο του Βελγίου KNOKEN. Είναι υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας μετά από πρόταση της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Του απονέμεται το Βραβείο της Εταιρείας Σικελικών Γραμμάτων και Τεχνών ASLA. Κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Τρία Φύλλα Τα Ποιήματα σε δύο τόμους.

1982 - 1985

Του απονέμεται το Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη. Εκδίδεται Ο διακεκριμένος πλανήτης και κυκλοφορούν έργα του μεταφρασμένα στα τουρκικά. Εκδίδεται η ποιητική συλλογή του Ηλιακός Λύχνος και κυκλοφορούν ποιήματά του στην Ουγγαρία. Επισκέπτεται το Άγιον Όρος και τον Καναδά όπου τον τιμούν οι ομογενείς Κροκεάτες. Στις 22 Μαρτίου 1985 η Ακαδημία Αθηνών του απονέμει το Αριστείον Γραμμάτων και στις 9 Ιουλίου τον τιμά το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής. Κυκλοφορεί η ποιητική του συλλογή Εκκρεμής δωρεά.

1986 - 1987

Στις 26 Φεβρουαρίου 1986 η Ακαδημία Αθηνών τιμά τον ποιητή με την εκλογή του ως μέλους της. Κατά τη διάρκεια της χρονιάς απονέμονται στον ποιητή σειρά από μετάλλια και στις 9 Φεβρουαρίου 1987 γίνεται η επίσημος υποδοχή του στην Ακαδημία Αθηνών. Θέμα της ομιλίας του Ποιητικός λόγος και εθνική αλήθεια. Εκδίδονται οι ποιητικές συλλογές Χορωδία καιΗ φιλοσοφία των λουλουδιών.

1989 - 1990

Επισκέπτεται το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Η Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών τον προτείνει μαζί τον Γιάννη Ρίτσο, για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Του απονέμονται τιμητικές διακρίσεις, μεταξύ άλλων, από την Ενωση Λογοτεχνών Κύπρου, το Υπουργείο Παιδείας Κύπρου, την Academia Tiberina. Ξεχωριστή τιμή αποτελεί το Διεθνές Βραβείο Βαπτσάροφ της Βουλγαρίας.

1991

Αναγορεύεται επίτιμος διδάκτορας της Τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Προτείνεται για τέταρτη φορά από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Εκδίδεται η ποιητική του συλλογή Συνάντηση με τη θάλασσα. Στις 20 Ιουλίου παρακολουθεί τη Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη στο καταφύγιο του Ταϋγέτου και διαβάζει ο ίδιος τον Επίλογο της Λειτουργίας. Το πρωί της Κυριακής 4 Αυγούστου, o ποιητής, πλήρης ημερών πνευματικής δημιουργίας και προσφοράς προς τον άνθρωπο, αφήνει την τελευταία του πνοή στην Πλούμιτσα, μέσα στο αγαπημένο του σπίτι, που είχε κτίσει στις αρχές του ?80, εκεί όπου καθόταν ? ώρες ατελείωτες ? κι έγραφε, αγναντεύοντας τον λατρεμένο του Ταΰγετο?