Κώστας Καρυωτάκης

?ντ?ς ?πογοητευμένος ?πόλυτα ?πο τη ζωη καί μη ?χοντας ο?τε την παραμικρη ?λπίδα γι? κάποια, ?στω πνευματικη ?νάταση, ζωντας μέσα σ? Ένα περιβάλλον θλιβερο καί άχαρο ?πο κάθε πλευρά, ?ηδιασμένος ?πο τον περίγυρό του - μ? τον ?διο τρόπο θ? ?βλεπε ?ποιαδήποτε άλλη ?παρχιακη πρωτεύουσα - καί ?χοντας μέσα του την πεισιθανάτια ?γωνία, ?γραψε το?ς πικρόχολους στίχους γι? την «Πρέβεζα», κι ?στερα ?ποδήμησε ?γκαταλείποντας το αιμόρφυτο σαρκίο του κάτω ?πο Έναν ε?κάλυπτο στην άκρη της Πρέβεζας, τον ?ούλιο του 1928, σ? Ηλικία 32 χρονων.

?ναζητώντας το?ς λόγους της δυστυχίας του δ?ν θ? βρουμε ο?τε κληρονομικη ?πιβάρυνση, ο?τε ο?κονομικ?ς δυσκολίες, ο?τε ?λλειψη ο?κογενειακης στοργης, ο?τε, τάχα ?ρρώστια ?νίατη, πο? του φόρτωσαν οι καλοθελητές του. Ποιος ε?ναι, λοιπόν, ? πυρηνας της τραυματικης του ?πελπισίας καί της «?ρρωστημένης» του ε?αισθησίας, πο? τον ?δήγησε στο μοιρα?ο τέλος; Η γνώμη μας ε?ναι ?τι ο?τε ? άτυχος πρωτος συναισθηματικός του δεσμός, ο?τε Η γνωριμία του μ? τη Μαρία Πολυδούρη, πού, ?πως φωτίστηκε μ? τίς τελευτα?ες ?ρευνες, δ?ν τον ?δενε, παρ? μ? μι? πνευματικη φιλία, ?ξω ?πο κάθε άλλο στενότερο δεσμο μ? την άτυχη συνοδοιπορισσά του.

Βέβαια Η Μαρία Πολυδούρη τραγούδησε τον ποιητή, κυρίως μετ? τον τραγικο θάνατό του, μ? μι? λατρεία πο? θ? νόμιζε κανείς ?τι μέσα της ?πηρχε κάτι βαθύτερο, κάποιος ψυχικος κραδασμος ?ντελως προσωπικός. Κι ?μως, ?π? ?λη τη ζωή της καί τίς ?ξαλλες κάπου-κάπου ?κδηλώσεις της, δ?ν μ?ς ε?ναι ?πόλυτα πειστική. ?πομένως το φοβερο πήδημα του ποιητη στην άβυσσο πρέπει ν? το ?ναζητήσουμε στον ?σωτερικο κόσμο του ?διου, στο ?ξεπέραστο τραυμα της μειονεξίας του, πο? τόνωνε καθημεριν? την ε?πάθειά του, ?λλ? καί στη γενικ? ?ξυμένη ?τμόσφαιρα της ?ποχης, πο? τη διαπερνουσε το πνευμα της ?ρρωστημένης τότε φιλολογίας μας, την ?ποία ?λοι τότε καλλιεργουσαν, ?πως κι ? ?διος.

«Η φιλολογία» ?ξάλλου του «μεγάλου ?ρωτα» μ? την Πολυδούρη - παρατηρε? ? Μιχ. Περάνθης - πο? ?ράισε μ? α?σθηματικ?ς ?περβολ?ς τη χειρονομία του α?τοκτόνου, ?φεραν ξαφνικ? τον άσημο ποιητη των 32 χρόνων στο προσκήνιο της ?πικαιρότητας καί τον ?πέβαλαν πομπωδως - ?τσι καθ?ς ?ντιπροσώπευε μι? παράξενη νότα στ? λιμνασμένα ποιητικά μας πράγματα. «? Καρυωτακισμός» ?ταν Η ?πασχόληση της γράφουσας νεολαίας. ?λλ? τίποτα δ?ν θ? μπορουσε ν? μείνει σήμερα ?πο το ?ντονο ?κε?νο κίνημα, μ? την άρρωστη γοητεία, ?ν ? Καρυωτάκης δ?ν ?ταν πρίν ?π? ?λα, καί προπαντός, ποιητής».

Η ζοφερή, καταθλιπτικη καί ?ντίξοη ?κείνη ?ποχη πο? ?ζησε ? ποιητής μας, στάθηκε δύσκολο βίωμα γι? την πέρα κάθε μέτρου ?περευαισθησία του. «Το πνευμα της μοντέρνας ζωης - γράφει ? ?νδρέας Καραντώνης - καί της ?λληνικης καί της ξένης, διαφαίνεται ?χν? μέσα ?πο τίς προσπάθειες των νέων ποιητων του 1920. Στο μεταξ? ? ?θικος κλονισμος πο? προξένησε ? πόλεμος - κυρίως στίς ψυχ?ς των νέων - ?νισχυμένος ?πο το δρ?μα της μικρασιατικης καταστροφης, βοηθε? στη δημιουργία μι?ς ψυχολογίας ?ντιηρωικης, διαλυτικ? ?τομικιστικης, ?παισιόδοξης, πεισιθάνατης, ?γχώδους (...). ?ρκετοί νέοι, μ? ?ξιόλογες κάποτε στιχουργικ?ς ?πιδόσεις, μ? χωρίς την ?τομικη ?διοφυία, κοίταζαν πως ν? καταλάβουν καί ν? γεμίσουν α?τον τον χωρο της ?πουσίας του νέου ποιητη (...) μ? ξάφνου, στ? 1928, μι? πιστολι? ?πο την Πρέβεζα ε?δοποιουσε π?ς ? ποιητης α?τος ?πηρχε, π?ς ε?χε πι? πλάσει καί δημοσιέψει το ?ργο του, καί π?ς ε?χε φύγει κιόλας ?πο τη ζωή, βγαίνοντας ?λεύθερα ?πο το τυραννικό της άγχος, μ? μι? γενναία ?σο κι ?πελπιστικη πράξη α?τοκτονίας. ?ταν ? Κώστας Καρυωτάκης. (...) Τ? στοιχε?α της ?νανέωσης πο? ?φερνε ? Καρυωτάκης δ?ν ?ταν ο?τε ?ρκετά, καί προπαντος δ?ν ?ταν καινούρια, ?στε ν? δικαιολογηθε? Ένα νέο ποιητικο ξεκίνημα. ? Καρυωτάκης, καί σ?ν διάθεση καί σ?ν μορφή, ?ταν Ένα τέλος, δ?ν ?ταν μι? ?ρχή. ?ταν το ?προσδόκητα ?ρα?ο τέλος της γραμμης ?κείνης του ?λληνικου συμβολισμου, πο? μακρινη πηγή του ε?χε τον καυσίγελο του Βερλαίν καί γενικ? των καταραμένων ποιητων.

?λλ? ? δικός μας «καταραμένος» ?ταν κατ? βάθος Ένα παιδί, κι Η κατάρα πο? τον διάλεξε γι? «σκευος δοκιμασίας», ?ταν ?κριβως α?το πο? τον ?καμε ν? ?δε?, ν? α?σθανθε?, ν? ?ραματιστε? τόσο ?δυνηρ? τη γύμνια της ζωης, τη γύμνια του ?διου του ?νθρώπου μέσα στη ζωή:

 «...Ένα ξερο δαφνόφυλλο την ?ρα α?τη θ? πέσει, 
το πρόσχημα του βίου σου καί θ? ?πογυμνωθε?ς...»

«Η τραγικη χειρονομία του ε?θικτου α?του μ? τον ?νέραστο καί ?νέλπιδο βίο, - γράφει ? Μιχ. Περάνθης - ?στεψε Ένα παραβλεπόμενο ποιητικο ?ργο, πο? ?γινε ξαφνικ? ?γαπητο της ?πικαιρότητας καί των νέων. Μ?ς ?πο τον ?λοφυρμο των γραμμων ?φρισσε τώρα το ρίγος της ε?λικρίνειας. ? ?ξ?ς καυσίγελος του Καρυωτάκη ?γινε ?φετηρία καί ? ?διος α?τος ?ρχηγος ποιητικου ρεύματος. Το θάνατό του διαδέχτηκε κύμα νοσηρης στιχογραφίας, πο? ?σβησε άλλωστε άκαρπο μ? τον καιρό».

Γιατί «? Καρυωτάκης δ?ν ?ντιγράφεται. Καλος ? κακός, μικρος ? μεγάλος - παρατηρε? ? ?. Μ. Παναγιωτόπουλος - ?ποτελε? μι? ?λοκληρωμένη προσωπικότητα, μοναδικη στη λογοτεχνία μας. Η γοητεία του στίχου του ε?ναι μι? νοσηρη καί ?δυνηρη γοητεία, πο? διατηρε? ?κατάκτητη την ?διοτυπία της».

Οι στίχοι του ε?ναι μετρικ? άψογοι καί μελωδικ? ε?ρυθμοι, το?ς διαπερνάει, σχεδον ?λους, Ένα ?ξύτατο πνευμα σαρκασμου καί μι? ?νελέητη ε?ρωνία πο? δ?ν μένει στη κόψη του ξυραφιου, ?λλ? προχωρε? σ? βάθος τέτοιο, πο? μ?ς θυμίζει ?ριστοφάνια σάτυρα. ?ς θυμηθουμε τά: «? Μιχαλιός», «?στεροφημία», «?δανικοί α?τόχειρες», «?ποθηκαι», «?ποστροφή» κ.ά. ?πάρχουν ?μως καί ποιήματα ε?αίσθητα, γεμάτα α?σιόδοξη μελαγχολία, καί κυρίως - μερικ? παιδικ? ποιήματα - χαρούμενα καί φωτεινά.

?ξέδωσε τρε?ς ποιητικ?ς συλλογές. Τόση ?ντύπωση ?καμε ? θάνατός του, καί σ? τόση ?κτίμηση ε?χε το ?ργο του ? πνευματικος κόσμος, ?στε ?γραψαν ?μπνευσμένα ποιήματα γι? τον τραγικό του θάνατο οι: ?. Μ. Παναγιωτόπουλος, Γ. Κοτζιούλας, Μανόλης ?λεξίου, Φωτος Γιοφύλλης καί Μ. Δαμιράλης. Ποιήματά του μελοποίησαν οι Θ. Καρυωτάκης καί ? Λ. Ζώρας.

 Χρονολόγιο (όπως δημοσιεύτηκε στο τεύχος 79-80 του περιοδικού λέξη-1988)

1896

30 Οκτωβρίου: Γέννηση Κ.Γ.Κ στην Τρίπολη· δευτερότοκο παιδί του νομομηχανικού Γεωργίου Κ. Καρυωτάκη (από τη Συκιά της Κορινθίας) και της Τριπολιτσιώτισσας Κατήγκως Αθ. Σκάγιαννη. Έχει μια αδελφή ένα χρόνο μεγαλύτερή του, τη Νίτσα, και το 1899 θα αποκτήσει έναν αδελφό, το Θάνο. Λόγω των μεταθέσεων του πατέρα, περνά τα παιδικά χρόνια σε διάφορες πόλεις: Λευκάδα, Αργοστόλι, Λάρισα, Καλαμάτα.

1909 
(13 ετών) Στην Πάτρα, έως το 1911

1910
(14 ετών) Αύγουστος: Μνημονεύεται σε διαγωνισμό διηγήματος της Διαπλάσεως των Παίδων

1912
(16 ετών) Στα Χανιά, έως το Σεπτέμβριο 1913 -- Πρώτοι στίχοι -- Αρχή συνεργασίας με λαϊκά περιοδικά της Αθήνας: Ελλάς, Παρνασσός κ.α., έως το 1916

1913
(17 ετών) Ερωτεύεται τη Χανιώτισσα Άννα Σκορδύλη· ο δεσμός τους θα συνεχιστεί, με διακοπές, τουλάχιστον ως το 1922 -- Αποφοιτά («λίαν καλώς») από το Γυμνάσιο Χανίων -- Σεπτέμβριος: Στην Αθήνα, για Νομικά.

1914
(18 ετών) Παραθερίζει στα Χανιά -- Επιτρέφοντας στην Αθήνα, πιάνει μοναχικό δωμάτιο στη Νεάπολη -- Αρχή φιλίας με τον Άγι Λεβέντη.

1915

(19 ετών) Γάμος Άννας Σκορδύλη -- Αρχή φιλίας με το Χαρίλαο Σακελλαριάδη -- Μάρτιος: Δύο ποιήματά του δημοσιεύονται στην εφημερίδα Ακρόπολη, με επαινετικά σχόλια του Βλάση Γαβριηλίδη.

1916
(20 ετών) Ιανουάριος: Απαγγέλει τρία ποιήματά του στο σύλλογο «Αρμονία» -- Μάρτιος: Διάλεξή του περί Ερεντιά στο Σύλλογο εμποροϋπαλλήλων Αθηνών -- Παύει να δημοσιεύει, ως το 1919 -- Νοέμβριος: Κατατάσσεται στη Φοιτητική Φάλαγγα -- Ο πατέρας του απολύεται ως αντιβενιζελικός· θα αποκατασταθεί στα 1917.

1917
(21 ετών) Δεκέμβριος: Πτυχιούχος Νομικής («λίαν καλώς»)

1918
(22 ετών) Επισκέπτεται τους γονείς του στη Θεσσαλονίκη -- Επιστρατεύεται, μα εγγράφεται στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και παίρνει αναστολή.

1919
(23 ετών) Ιανουάριος: Πρώτη συνεργασία στο νουμά, με ποιητική μετάφραση -- Παίρνει άδεια δικηγόρου μα δε βρίσκει πελάτες -- Φεβρουάριος: Εκδίδει τη συλλογή Ο πόνος του Ανθρώπου και των Πραγμάτων -- Ιούνιος: Πρώτη πρωτότυπη συνεργασία στο Νουμά. -- Αυγουστος: Στη στήλη αλληλογραφίας τουΝουμά δημοσιεύεται ανώνυμα «Ο Μιχαλιός» με τίτλο «Στρατός» -- Σεπτέμβριος: Εκδίδει με τον Άγι Λεβέντη, το σατιρικό περιοδικό Η Γάμπα --Οκτώβριος: Κατάσχεση του τίτλου της Γάμπας -- Νοέμβριος: Αναλαμβάνει υπηρεσία στη Νομαρχία Θεσσαλονίκης ως Γραμματεύς Α' του Υπουργείου Εσωτερικών -- Πρώτη συνεργασία στο Λόγο (Κων/πόλεως) -- Βραβεύεται από το Νουμά σε διαγωνισμό ποιημάτων για παιδιά.

1920
(24 ετών) Φεβρουάριος: Στρατεύεται -- Μάιος: Βραβεύεται στον Φιλαδέλφειο Διαγωνισμό για την ανέκδοτη συλλογή Τραγούδια της Πατρίδας· ποιήματά της θα περιληφθούν στα Νηπενθή -- Ιούλιος: Στην Κρήτη, με δίμηνη αναρρβωτική άδεια -- Γράφει το φαντεζίστικο μονόπρακτο Ο Άρρωστος (σήμερα χαμένο) --Σεπτέμβριος: Απαλλάσεται, για λόγους υγείας, από τις στρατιωτικές υποχρεώσεις -- Νοέμβριος: Μετατίθεται στη Νομαρχία Άρτης όπου ασκεί χρέη νομάρχη -- Δημοσιεύει «Το καύκαλο» -- Πιθανώς αρχίζει να χρησιμοποιεί ναρκωτικά -- Τρία ποιήματά του συμπεριλαμβάνονται στην ανθολογία του Τέλλου Άγρα, Οι Νέοι.

1921
(25 ετών) Ιούνιος: Πρώτη συνεργασία στη Μούσα -- Γράφει, με τον Σακελλαριάδη και με μουσική του εξαδέλφου του Θόδωρου Δ. Καρυωτάκη, τη θεατρική επιθεώρηση Πελ-Μελ (δεν ανεβάστηκε) -- Αύγουστος: Εκδίδει τα Νηπενθή -- Σεπτέμβριος: Μετατίθεται στη Νομαρχία Κυκλάδων (Σύρος) --Δεκέμβριος: Μετατίθεται στη Νομαρχία Αττικής -- Πρώτη συνεργασία στο περιοδικό Παιδική Χαρά.

1922
(26 ετών) Απρίλιος: Η Μαρία Πολυδούρη ερωτεύεται τον Καρυωτάκη, μα ο δεσμός του με τη Σκορδύλη φαίνεται να συνεχίζεται -- Γράφει το «Υστεροφημία» --Αύγουστος: Εξετάσεις στον Άρειο Πάγο («λίαν καλώς») -- Οκτώβριος: Η Πολυδούρη του προτείνει να παντρευτούν, αν και της έχει δηλώσει πως πάσχει από σύφιλη -- Πρώτη συνεργασία στον Έσπερο (Σύρου) -- Ένα ποίημά του συμπεριλαμβάνεται στην Ανθολογία των Νέων Ποιητών μας του Φ.Γιοφύλλη, με την πληροφορία πως ο ποιητής κατάγεται από την Κρήτη.

1923
(27 ετών) Απρίλιος: Διορίζεται έκτακτος υπάλληλος του Υπουργείου Υγιεινής, Πρόνοιας και Αντιλήψεως -- Γράφει το «Τραγούδι παραφροσύνης» [=«Ωχρά σπειροχαίτη»] -- Πρώτη συνεργασία στη Νέα Ζωή (Αλεξάνδρειας) -- Ιούνιος: Προάγεται σε εισηγητή στη Νομαρχία Αττικής -- Οκτώβριος: Διορίζεται μόνιμος εισηγητής στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Υγιεινής -- Νοέμβριος: Προϊστάμενος του Β' Γραφείου Εποπτείας Εγκαταστάσεως Προσφύγων.

1924
(28 ετών) Φεβρουάριος: Μετέχει στη συλλογική σύνταξη του περιοδικού Εμείς -- Αύγουστος: Ταξιδεύει στη Γερμανία (Βερολίνο, Λιψία) και την Ιταλία (Νεάπολη, Ρώμη, Βενετία) -- Σκέπτεται να παραιτηθεί από τη δημόσια υπηρεσία και να γίνει παραγγελιοδόχος -- Τρία ποιήματά του συμπεριλαμβάνονται στην Εκλογή Νεοελληνικών Ποιημάτων του Γ.Ε.Αυλωνίτου.

1925
(29 ετών) Σεπτέμβριος: Τοποθετείται στο Τμήμα Κοινωνικής Υγιεινής ως Γραμματέας του Ιατροσυνεδρίου (= Ανωτάτου Υγειονομικού Συμβουλίου)

1926
(30 ετών) Ιανουάριος: Κατάργηση του Υπουργείου Υγιεινής -- Φεβρουάριος: Τοποθετείται στη Διεύθυνση Υγιεινής του Υπουργείου Εσωτερικών -- Αύγουστος: Επανίδρυση του Υπουργείου Υγιεινής -- Οκτώβριος: Ταξιδεύει στη Ρουμανία -- Δεκέμβριος: Τοποθετείται στο Τμήμα Αγαθοεργών Ιδρυμάτων -- Πρώτη Συνεργασία στην Κυριακή του Ελεύθερου Βήματος -- Δύο ποιήματά του περιλαμβάνονται στην ανθολογία των Ι.Μ Παναγιωτόπουλου και Π.Χάρη, Διάλογοι και ποιήματα για παιδιά.

1927
(31 ετών) Μάιος: Πρώτη συνεργασία με τη Νέα Εστία. Παρακολουθεί τις Δελφικές Εορτές -- Σεπτέμβριος: Δημοσιεύει το «Ιδανικοί Αυτόχειρες» -- Νοέμβριος: Απολογείται για άγνωστο πειθαρχικό αδίκημα -- Δεκέμβριος: Εκδίδει το Ελεγεία και Σάτιρες -- Ο υπουργός Μιχ. Κύρκος του επιβάλλει προστιμο ίσο προς το ήμισυ του μισθού του -- Μετακινείται στο Τμήμα Λοιμοδών Νόσων.

1928
(32 ετών) Ιανουάριος: Εκλέγεται Γενικός Γραμματέας του Δ.Σ. της Ενώσεως Δημοσίων Υπαλλήλων Αθηνών -- Αποσπάται στη Νομαρχία Πατρών -- Μετέχει ενεργά στην Οικονομική Επιτροπή της Συνομοσπονδίας Δημοσίων Υπαλλήλων Ελλάδος: συνεργάζεται για τη σύνταξη, προγραμματικής προκήρυξης και στη μελέτη για σοβαρές οικονομικές περικοπές στον Κρατικό Προϋπολογισμό -- Φεβρουάριος: Δημοσιέυει το άρθρο «Ανάγκη Χρηστότητος: Το Δημοσιουπαλληλικόν Ζήτημα» -- Παραιτείται από Γεν. Γραμματέας της Ε.Δ.Υ.Α. και αναλαμβάνει υπηρεσία στην Πάτρα -- Μάρτιος: Ο Μιχ. Κύρκος του επιβάλλει πρόστιμο ίσο προς τις αποδοχές του δέκα ημερών, γιατί δεν επήγε εμπρόθεσμα στην Πάτρα -- Μεταφράζει το διήγημα «Ο Χαρτοπαίκτης» του E.T.A. Χόφμαν, αρχίζοντας την επ' αμοιβή συνεργασία του στο Περιοδικόν της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας -- Απρίλιος: Ταξιδεύει στο Παρίσι για "απονενοημένες" ιατρικές εξετάσεις -- Μάιος: Μετατίθεται στη Νομαρχία Πρεβέζης -- Τελειώνει τα «Αισιοδοξία» και «Όταν κατέβουμε...» -- 18 Ιουνίου: Φθάνει στην Πρέβεζα, ελπίζοντας ότι ως τα τέλη του μηνός θα έχει μετατεθεί στην Αθήνα -- Καθαρογράφει έξι πεζογραφήματα, και γράφει το: «Η ζωή του» καθώς και το ποίημα «Πρέβεζα» -- 21 Ιουλίου: Αφού προσπάθησε να πνιγεί στη θάλασσα, αυτοκτονεί με πιστόλι.

Έργα

Συλλογές

? πόνος του ?νθρώπου καί των πραμάτων (1919)

Νηπενθη (1921)

?λεγε?α καί Σάτιρες (1927)

?παντα (1938)

?παντα τ? Ε?ρισκόμενα - Α? τόμος (1965)

?παντα τ? Ε?ρισκόμενα - Β τόμος (1966)

Μεταφράσεις

Τώρα ?νοιξιάτικο... (Heinrich Heine)

Η ?γάπη του Βικέντιου (Frederic Mistral)

Στον Francis Jammes (Charles Guerin)

Ένα ποιηματάκι (Marie von Ebner-Eschenbach)

Ultima (Emile Despax)

?πίλογος (Georges Rodenbach)

N'est-il une chose... (Francis Viele-Griffin)

Οι ρ?θυμοι (Paul Verlaine)

Sag, wo ist dein sch?nes liebchen... (Heinrich Heine)

Sie liebten sich beide... (Heinrich Heine)

Οι σκιές (Comtesse Mathieu de Noailles)

Maman!... Je voudrais... (Paul-Jean Toulet)

Infini, fais que je t'oublie... (Paul-Jean Toulet)

?νθρώπινο! Πολ? ?νθρώπινο! (Andre Spire)

Βαρκαρόλα (Lawrent Tailhade)

Les morts m'?coutent... (Jean Mor?as)

O toi qui sur mes jours... (Jean Mor?as)

Tu souffres tous les maux (Jean Mor?as)

Ainsi j'ai dans ma belle pipe... (Francis Carco)

?πιτάφιο (Mathurin Regnier)

Μπαλάντα των κυριων του παλαιου καιρου (Francois Villon)

Οι Τρε?ς (Nicolaus Lenau)

Spleen (Charles Baudelaire)

Μικρος πο? πέθανε στ? ?στε?α (Tristan Corbiere)

Πηγές: http://users.uoa.gr